Absolwent szkoły podstawowej może kontynuować naukę w liceum, technikum lub branżowej szkole I stopnia.
Licea oferują edukację w klasach z konkretnymi przedmiotami rozszerzonymi (najczęściej są to trzy przedmioty). Nauka w liceum ogólnokształcącym trwa 4 lata (w szkołach dwujęzycznych z tzw. klasą „0” trwa 5 lat). Już na tym etapie ważne jest, aby sprecyzować swoje zainteresowania edukacyjne. Przyszła matura jest niejako egzaminem na studia, dlatego wybierając szkołę ponadpodstawową w pewnym sensie już w tym momencie wyznaczamy (często nie zdając sobie z tego do końca sprawy) potencjalne kierunki studiów. Wybierając liceum warto pamiętać, że jego ukończenie nie daje kwalifikacji zawodowych.
Ale czy studia to jedyna opcja po liceum? Alternatywą dla tych osób, które z różnych powodów nie zdecydują się na studia jest szkoła policealna. Szkoła ta umożliwi zdobycie kwalifikacji zawodowych w określonym zawodzie. Aby zostać uczniem/słuchaczem szkoły policealnej, nie trzeba posiadać matury, wystarczy być absolwentem szkoły średniej (liceum lub technikum).
Nauka w technikum trwa 5 lat. Umożliwia zdobycie konkretnego zawodu, a dzięki temu wcześniejsze wejście na rynek pracy. Tu podobnie jak w liceum niektóre przedmioty ogólnokształcące realizowane są w zakresie rozszerzonym, przedmioty te najczęściej są powiązane ze specyfiką kierunku kształcenia. W różnych szkołach (nawet o tym samym kierunku/zawodzie) przedmioty te mogą się różnić, dlatego wybierając zawód i szkołę, należy zwrócić uwagę na rozszerzenia przedmiotów ogólnokształcących. W porównaniu do liceum, gdzie uczymy się tylko przedmiotów ogólnych, w technikum dochodzi nauka przedmiotów zawodowych oraz obowiązkowe praktyki, co wiąże się z systematycznością i odpowiedzialnością. Aby zdobyć niezbędne uprawnienia zawodowe należy zdać egzaminy z poszczególnych kwalifikacji składających się na dany zawód. Egzaminów tych jest kilka w czasie trwania nauki, są one podzielone na mniejsze części, dzięki czemu łatwiej jest przyswoić daną partię materiału. Po zdaniu egzaminów absolwent uzyskuje kwalifikacje zawodowe i ma kilka opcji, co robić dalej:
- może studiować (ten sam kierunek co w technikum lub inny),
- może podjąć pracę i jednocześnie studiować,
- może pracować (często w zakładach gdzie odbywały się praktyki).
Nauka w szkole branżowej I stopnia trwa 3 lata. nauka teoretyczna odbywa się w szkole, natomiast nauka zawodu w rzemiośle bezpośrednio u pracodawcy lub na warsztatach szkolnych. Po ukończeniu szkoły branżowej I stopnia, chcąc zdobyć wykształcenie średnie i zdać maturę można kontynuować naukę w szkle branżowej II stopnia, gdzie oprócz matury, zdając egzaminy z kwalifikacji zawodowych i kończąc szkołę uzyskujemy tytuł technika w danym zawodzie. Inną opcją zdobycia matury jest kontynuacja nauki w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych (absolwenci branżowych szkół I stopnia oraz szkół zasadniczych zawodowych mogą rozpocząć naukę w liceum dla dorosłych od klasy 2).
